Leita

Lat aftur

Tema

Umhvørvisstuðul til verkætlanir um vatn

Søk kommununa um umhvørvisstuðul

Hevur tú eitt hugskot til, hvussu vit kunnu tryggja góða vatngóðsku ella brúka sjógv og sjófeingi til burðardygga menning?

So kanst tú nú søkja Tórshavnar kommunu um umhvørvisstuðul.

Umsóknarfreistin er 31. mars 2024.

Lurta

Umhvørvisstuðul til verkætlanir um vatn

Hvørt ár letur Tórshavnar kommuna 250.000 krónur í umhvørvisstuðli til verkætlanir, ið taka sær av okkara náttúru og umhvørvi. Á hesari síðuni kanst tú lesa um, hvussu tú søkir, kunna teg um stuðulstreytirnar og leita tær íblástur í undanfarnum verkætlanum.

Umhvørvisstuðulin verður latin í umhvørvisvikuni, sum í ár verður frá 4. til 11. mai 2024. Bæði einstaklingar, virkir, stovnar og feløg kunnu søkja um stuðul.

Umsóknarfreistin er 31. mars 2024.

Soleiðis søkir tú

Hvør kann søkja?

Bæði einstaklingar, virkir, stovnar og feløg kunnu søkja kommununa um umhvørvisstuðul. Treytin fyri at fáa stuðul er, at tú annaðhvørt býrt í Tórshavnar kommunu, ella at verkætlanin gagnar umhvørvinum í kommununi.

Verkætlanir kunnu til dømis vera:

Skeið
Verkstovur
Tiltøk
Upplýsandi tilfar

Verkætlanirnar, sum koma til viðgerðar, nýtast ikki at vera nýggjar. Tað ber til at søkja um stuðul tvey ella fleiri ár á rað.

Hvussu søki eg?

Tú søkir á Vanganum við at trýsta á grøna knøttin niðanfyri. Hevur tú ikki fingið tær Samleikan, sum krevst fyri at rita inn á Vanganum, kanst tú bíleggja tær Samleikan á heimasíðuni hjá Samleikanum.

Søk um umhvørvisstuðul

Tá tú søkir, skalt tú millum annað velja eitt gott og sigandi heiti til tína verkætlan og greiða frá endamálinum við verkætlanini. Vit biðja teg eisini vísa á, hvussu verkætlanin kann gagna umhvørvinum, borgarum og Tórshavnar kommunu. Harumframt skalt tú útgreina, hvussu tú hugsar at leggja arbeiðið til rættis og fremja verkætlanina í verki.

Minst til at lesa reglugerðina fyri stuðul til umhvørvistiltøk áðrenn tú søkir. Í henni finnur tú treytirnar og fært samstundis eina ábending um, hvussu tú søkir.

Umsóknin skal vera kommununi í hendi í seinasta lagi 31. mars 2024.

Fá tær Samleikan (samleikin.fo)

Reglugerð fyri stuðul til umhvørvistiltøk

Fá tær ókeypis ráðgeving frá Hugskotinum

Er talan um eina nýggja verkætlan, kanst tú fáa holla ráðgeving frá Hugskotinum, sum er ráðgevingarstovan fyri íverksetar. Hugskotið bjóðar sær til at ráðgeva teimum, sum ætla sær at skriva umsókn um stuðul til eina umhvørvisverkætlan.

Ráðgevingin í Hugskotinum (hugskotid.fo)

Umsóknarfreist

Freistin at søkja umhvørvisstuðul er 31. mars 2024.

Nær fái eg svar?

Tú fært svar í umhvørvisvikuni, sum er frá 4. til 11. mai 2024.

Hvørjar eru stuðulsupphæddirnar?

Ein verkætlan kann í mesta lagi fáa helmingin av samlaða umhvørvisstuðlinum. Tað vil siga, at tú í mesta lagi kanst fáa játtað 125.000 krónur til tína verkætlan.

Umhvørvisevni 2024

Vatn

Hvørt ár velur Umhvørvisdeildin í Tórshavnar kommunu eitt ella fleiri umhvørvisevni í sambandi við umhvørvisvikuna og umhvørvisstuðulin. Evnini leggja seg aloftast upp at einum ella fleiri av teimum 17 heimsmálunum hjá ST fyri burðardyggari menning.

Umsóknir um umhvørvisstuðul skulu sum meginregla halda seg innan valda evnið. Tó kunnu aðrar viðkomandi verkætlanir eisini fáa stuðul, sum liggja innan fyri endamálsorðingina fyri stuðul til umhvørvistiltøk.

Umhvørvisevnið í 2024 er vatn. Vatn hevur verið nógv frammi í seinastuni – bæði drekkivatnið, svimjivatnið í áum, ósum og á sjónum og ikki minst spillivatnið. Við hesum evni verður arbeitt serliga við heimsmálunum nr. 6 og nr. 14.

Heimsmál 6 - Reint vatn og reinføri

Heimsmál 6 snýr seg um at tryggja øllum, at vatn og reinførisviðurskifti eru í lagi og umsitin á burðardyggan hátt.

Millum annað stendur, at vit skulu »betra um vatngóðskuna við at minka um dálking, steðga dumping av burturkasti og minka sum mest um útlátið av vandamiklum kemiskum evnum og tilfari. Nøgdirnar av óviðgjørdum spillivatni skulu skerjast, og endurframleiðsla og endurnýtsla verður økt nógv um allan heim«.

Harumframt skulu vit »verja og endurskapa vistskipanir, tengdar at vatni, sum fevna um fjøll, skóg, mýrilendi, áir, grundvatnsgoymslur og vøtn«.

Heimsmál 14 - Lívið í havinum

Heimsmál 14 ber heitið »Lívið í havinum« og snýr seg millum annað um, at vit skulu »varðveita og á burðardyggan hátt nýta høvini, allan sjógv og sjófeingi til burðardygga menning«.

Heimsmálini hjá ST

Á býráðsfundinum 28. mars 2019 gjørdi Tórshavnar kommuna av at seta tey 17 heimsmálini fyri burðardyggari menning hjá ST á dagsskrá og at gera heimsmálini til fastan part av umhvørvispolitikkinum hjá Tórshavnar kommunu.

Heimsmálini eru 17 í tali og hava til endamáls at fáa allar heimsins tjóðir at stremba eftir einum burðardyggum samfelagi og heimi. Øll lond skulu mennast búskaparliga, sosialt og umhvørvisliga á burðardyggan hátt. Hugsjónin er, at øll heimsins lond skulu gera sítt fyri at røkka hesum 17 málum innan 2030.

Tú kanst lesa meira um heimsmálini í frágreiðingini »Heimsmálini fyri burðardyggari menning«, sum Føroya Landsstýri almannakunngjørdi í 2018.

Heimsmálini fyri burðardyggari menning

Gerðabókin fyri býráðsfundin 28. mars 2019

Um umhvørvisstuðulin

Hví umhvørvisstuðul?

Umhvørvisstuðulin varð samtyktur í 2004 og hevur til endamáls at stuðla verkætlanum, ið vísa umsorgan fyri náttúru og umhvørvi okkara. Játtanin er sostatt ein stuðul til verkætlanir, sum til dømis:

Menna vitanina um umhvørvi okkara
Virka dálkingarfyribyrgjandi- ella avmarkandi
Virka orku– og tilfeingissparandi
Kunna almenningin um umhvørvisviðurskifti
Verja landsløg, djóra- ella plantusløg

Hvør velur evnini?

Tað er Náttúru- og umhvørvisnevndin í Tórshavnar kommunu, sum velur evnini á hvørjum ári.

Nær og hvar verður stuðulin latin?

Stuðulin verður latin á evniskvøldinum í Umhvørvisvikuni. Evniskvøldið verður vanliga hildið á Reinsarínum við livandi tónleiki og fyrilestrum, ið eru viðkomandi fyri umhvørvisevnið.

Á evniskvøldinum verða bæði umhvørvisstuðulin frá Tórshavnar kommunu, Grøna virðislønin frá Tórshavnar kommunu og Grøna gávan frá Etika latin.

Hvør velur, hvørjar verkætlanir fáa játtað stuðul?

Umhvørvisdeildin bjóðar úrvaldum umsøkjarum inn at greiða kommununi frá verkætlanum sínum. Síðan tekur Náttúru- og umhvørvisnevndin endaliga støðu til, hvørjar umsóknir verða gingnar á møti.

Verkætlanir og íblástur

Leita tær íblástur

Kommunan hevur latið umhvørvisstuðul síðan 2004. Undanfarnu verkætlanirnar eru sostatt nógvar í tali, og tær hava eisini verið rættiliga ymiskar: fleiri av kunnandi slag, summar smáar og aðrar stórar.

Niðanfyri hava vit valt nakrar verkætlanir burturúr, sum tú kanst leita tær íblástur úr. Tú kanst eisini finna fleiri verkætlanir og lýsingar í yvirlitinum yvir stuðlaðar umhvørvisverkætlanir 2010-2023, sum tú sært her:

Yvirlit yvir stuðulsjáttanir 2010 - 2023

Stuttflutt tilfeingi (2023)

Hetta er ein verkætlan í Lítlaskúla, sum lærir børn og vaksin at gagnnýta stuttflutt tilfeingi. Í 2023 játtaði Tórshavnar kommuna 75.000 krónur í umhvørvisstuðli til verkætlanina.

Lítliskúli hevur gjørt sær ein matligan skúlagarð, har ið børnini millum annað gera kompost, velta grønmeti og planta berjarunnar. Hvørja viku hevur Lítliskúli ein útidag. Alt tilfeingið verður brúkt í matarskipanini og í køkundirvísingini í skúlanum.

Tú kanst síggja og hoyra meira um verkætlanina á Facebook og í sending, sum KVF gjørdi í mai 2023:

Matligi skúlagarðurin í Lítlaskúla (kvf.fo)

Góðan morgun Føroyar vitjar Lítlaskúla (Facebook)

Matskiljing í Skúlanum við Løgmannabreyt (2022)

Verkætlanin snýr seg um at gera lívrunnið burturkast til fruktagóða mold til at dyrka grønmeti í.

Tórshavnar kommuna játtaði Skúlanum við Løgmannabreyt 60.000 kr. til endamálið í 2022. Fyrst í 2022 keypti skúlin eina komposteringstrumlu av slagnum Jorakomposter til hitakompostering, ið merkir at komposteringin gongur skjótari. Síðan eru sergjørdir skiljivognar bygdir og høli innrættað til komposteringsarbeiði.

Innsavningin av matleivdum fer fram eina ferð um vikuna. Skiftandi skiljilið, mannað við næmingum og lærara, taka sær av vikuligu innsavningini og komposteringini. Skiljiliðið gongur út í flokkarnar at avheinta plastkassarnar við lívrunnu matleivdunum. Lívrunna tilfarið verður síðan stoytt í ein kassa, skorið sundur og koyrt í komposteringstrumluna.

Frá tí, at matleivdirnar verða koyrdar í trumluna, til tær verða tiknar úr aftur sum komposteringsmold, ganga umleið tveir mánaðir.

Tá ið samanum kemur verður hetta til nógvar fullar hjólbørur við gróðrarmiklari komposteringsmold, ið verða koyrdar út á lendið kring skúlan. Tað kemur væl við í tí heldur karga jørðildinum í Hoyvíkshaganum.

Ein týdningarmikil partur í allari tilgongdini er at upplýsa og kunna um týdningin av at kompostera. Hetta er bæði galdandi fyri lærarar og næmingar. Arbeitt verður eisini við at skúla skiljiliðini serliga væl og geva teimum møguleika at vera ambassadørar hjá skúlanum í hesum máli.

Veðurlagsátakið Matskiljing Í Skúlanum Við Løgmannabreyt 1

Veðurlagsátakið Matskiljing Í Skúlanum Við Løgmannabreyt 5

Veðurlagsátakið Matskiljing Í Skúlanum Við Løgmannabreyt 4

Veðurlagsátakið Matskiljing Í Skúlanum Við Løgmannabreyt 2

Veðurlagsátakið Matskiljing Í Skúlanum Við Løgmannabreyt 3

Trýst á myndina

Matframleiðsla í grannaløgum (2020)

Í 2018 søkti verkætlanin »Matframleiðsla í grannaløgum« sær stuðul frá kommununi til at byggja eitt vakstrarhús við alivøkstri, soleiðis at fólk í grannalagnum skuldu fáa høvi at vaksa grønmeti inni og fáa fisk frá smáframleiðsluni til matna.

Praktiska virksemið skuldi elva til økta vitan um burðardygga matframleiðslu og vitan um, hvussu fólk betur kunnu liva í samljóði við náttúruna við at minka um frástøðuna millum brúkara og framleiðsluna av mati.

Í dag eru 80 fólk partar av verkætlanini, sum Jón Kragesteen tók stig til, og eitt samstarv við Boðanesheimið og Lágargarð er komið í lag. Eisini Búnaðarstovan hevur stuðlað verkætlanini við 214.000 kr.

Á sumri í 2020 fekk kommunan umsókn um at fáa 170.000 krónur í stuðli aftrat frá kommununi. Kommunan valdi at játta peningin, tí hetta er ein royndarverkætlan, sum er tann fyrsta av sínum slag í kommununi, og sum væntandi kemur at hava positivar sosialar og umhvørvisligar vinningar við sær.

Tú kanst finna meira kunning um verkætlanina og síggja vakstrarhúsið í sjónvarpsbroti í KVF, sum tú finnur her:

Drívhúsið í Tórsbyrgi er reist (kvf.fo)

Trýst á myndina

Avroð – felagsmáltíð við stuttfluttum avroðum (2020)

»Avroð« var ein verkætlan, sum fekk stuðul í 2020, og sum hevði til endamáls at kunna um burðardygga nýtslu av lokala tilfeinginum og menna eina burðardygga matmentan í Tórshavnar Kommunu.

Hugsanin var, at fáa vit borgarar at eta meira avroð, kunnu vit minka um matoyðsl og lívrunnið burturkast, virða og gagnnýta fjølbroytta lokala tilfeingið og stuðla føroysku matframleiðarunum.

Verkætlanin fekk játtað 25.000 krónur í umhvørvisstuðli.

Partur av átakinum var ein langborðsmáltið í oktober 2020, har 50 fólk sluppu at royna fimm ymiskar rættir, sum ein kokkur megnaði at fáa burturúr avroðum og grønmeti, sum vórðu útvegað frá lokalum bóndum. Teir 50 luttakararnir vunnu sær ein sess við langborðið umvegis eina kapping á Facebook, sum stigtakararnir skipaðu fyri.

Átakið skuldi á hendan hátt stimbra ein sunnan ringbúskap í kommununi millum borgara og bónda, har borgarin somuleiðis sýnir meira virðing fyri lokalu rávørunum.

Sunniva Gudmundsdóttir Mortensen eigur og rekur Matkovan. Tú kanst lesa meira um hugsjónina handan verkætlanina á heimasíðuni hjá Matkovanum. Á alnótini finnur tú eisini eina frásøgn frá tiltakinum.

Avroð á heimasíðuni hjá Matkovanum (verður umsitið av Matkovanum)

Gloypibitar innan úr seyðinum (dagur.fo)

Trýst á myndina

Lánitrillibørur í Nólsoy (2019)

Verkætlanin »Láni-trillibørur í Nólsoy«, sum Vígdis Bjarnadóttir tók stig til, hevði til endamáls at minka um tørvin hjá íbúgvum og ferðafólkum at hava bil við út til Nólsoyar.

Um verkætlanina siga stigtakarar millum annað:

Eg tori róliga at siga, at hetta hevur verið ein succes – trillibørurnar eru sera nógv brúktar, fólk eru røsk at seta tær uppá pláss aftur og hava eisini tikið hetta til sín sum ein part av bygdamyndini

Í 2019 fekk kommunan eina umsókn um stuðul at halda fram við trillibøruverkætlanini í Nólsoy. Kommunan játtaði tær 20.000 krónurnar, sum verkætlanin hevði tørv á. Í september 2020 kunngjørdu stigtakarar á Facebook:

Átta nýggjar láni-trillibørur til Nólsoyar - fimm standa úti við ferjuleguna, og tríggjar standa úti við Matvørubúðina. Røsk og kreativ børn og ung í Nólsoy hava málað. Vit eru so sera glað fyri trillibørurnar - tær eru umhvørvisvinarligar, tær larma ikki, tær dálka ikki – og so eru tær barasta so nógv hugnaligari enn bilarnir

Kunngerðirnar og myndirnar finnur tú á Facebook:

Átta nýggjar láni-trillibørur til Nólsoyar

Trýst á myndina

Býarfesti í miðbýnum (2016)

Býarfesti var ein verkætlan, sum fekk játtað stuðul í 2016. Endamálið var at skapa eitt alment vakstrarumhvørvi í miðbýnum.

30 plantukassar á 4 fermetrar vórðu latnir familjum, ið sluppu at royna seg sum býarbøndur. Familjurnar veltu grønmeti, frukt og blómur í egnum lítlum býarfesti. Tórshavnar kommuna lat 100.000 krónur til verkætlanina, sum Birgith Lassen tók stig til.

Verkætlanin varð framd í 2017. Síðan hava Lítliskúli, Eysturskúlin og grannalagið í Tórsbyrgi tikið yvir vakstrarkassarnar, sum í dag millum annað verða brúktir í undirvísingarhøpi og til matframleiðslu.

Trýst á myndina

Bakgrundskunning

Reglugerð fyri stuðul

Í reglugerðini fyri stuðul til umhvørvistiltøk finnur tú treytirnar fyri stuðul og fært samstundis eina ábending um, hvussu tú søkir

Reglugerð fyri stuðul til umhvørvistiltøk

Umhvørvispolitikkurin hjá Tórshavnar kommunu

Sambært umhvørvispolitikkinum hjá Tórshavnar kommunu kunnu vit minka um alheimsútlátið av vakstrarhúsgassi og samstundis styrkja føroyska búskapin við at gera íløgur í skipanir, sum gera Føroyar meiri sjálvberandi við til dømis varandi orku, og sum gera tað møguligt at gagnnýta alt tað tilfeingi, sum er í Føroyum. Umhvørvispolitikkin sært tú her:

Grøna leiðin - umhvørvispolitikkur fyri Tórshavnar kommunu